Kościół Luterański w Polsce
Jest spadkobiercą wielowiekowej tradycji. Już kilka lat po wystąpieniu ks. Dr Marcina Lutra w 1517 roku jego pisma i poglądy docierają do Polski. Znajdują życzliwy oddźwięk u wielu i mimo utrudnień, m.in. ze strony władzy królewskiej, stopniowo powstają parafie ewangelickie w Wielkopolsce, na Pomorzu, mazurach i Śląsku. Nabożeństwa odprawiane są w języku narodowym, powstaje także literatura religijna w języku polskim: tłumaczenia Pisma Świętego, kancjonały – śpiewniki, postylle – zbiory kazań, katechizmy. Reformacja luterańska powszechnie rozwija się wśród polskiej ludności poza granicami Rzeczypospolitej.
Do okresu zaborów przetrwało niewiele zborów, później na terenach pod władzą cara rosyjskiego i króla pruskiego powstają parafie luterańskie założone przez kolonistów szukających lepszych warunków życia swoich rodzin. Ich potomkowie szybko się polonizują i biorą aktywny udział w życiu politycznym i kulturalnym kraju.
Obecnie nasz Kościół łączy parafie o bardzo zróżnicowanej historii – często nieliczne, ale posiadające pamiątki bogatej przeszłości – i różnych formach życia religijnego. Wspólną ich cechą jest wyraźny wpływ Pisma Świętego na życie wspólnoty i jej pojedynczych członków. W przeszłości pozwalało to przetrwać okres kontrreformacji na Śląsku w XVII i XVIII wieku, gdy ewangelicy pozbawieni byli kościołów, szkół i księży. Studiowanie Biblii w domach i spotykanie na tajnych nabożeństwach pozwoliło zachować wiarę i dotrwać do lepszych czasów.
Ciężkie doświadczenia polskim ewangelikom przyniosła II wojna światowa, uwięzienie i śmierć wielu księży i osób świeckich w obozach koncentracyjnych, wśród nich biskupa kościoła ks. Juliusza Burschego. Po roku 1945 Kościół odradza się do życia w nowych warunkach, łącząc parafie należące poprzednio o różnych struktur kościelnych, organizując życie religijne również nielicznym rozproszonym współwyznawcom. Poza Śląskiem Cieszyńskim nabiera on cech diaspory. Wszędzie i zawsze, pamiętając o doświadczeniach minionych wieków, pragnie przekazywać wezwanie do przyjęcia zbawienia darowanego nam z łaski przez wiarę w Jezusa Chrystusa.
Maciej Oczkowski
